ویزای تحصیلی روسیه شرایط و نحوه اقدام برای آن روسیه ،سرزمین تناقض‌ها، که چرچیل از آن با نام “معمایی پیچیده در رمز و رازی مبهم” یاد می‌کرد از جمله کشورهای فرهیخته‌ای است که بیش از نیمی از ساکنان آن تحصیلات آکادمیک دارند. این کشور پیشینه آموزشی غنی داشته و علاوه بر این برای دانشجویان خارجی تسهیلات اقامتی و تحصیلی فراهم می‌آورد. دانشگاه‌های این کشور در تمامی حوزه‌ها اعم از مهندسی، علوم پزشکی، علوم پایه و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد و جایگاه‌های نسبتا خوبی را در بین دانشگاه‌های جهان به خود اختصاص داده‌اند.

به لحاظ در نظر گرفتن هزینه نیز، دانشگاه‌های روسیه گزینه‌های عالی به حساب می‌آیند. با این که مدرک دریافتی از این دانشگاه‌ها از اعتبار بالایی برخوردار بوده و در بسیاری از دانشگاه‌های اروپایی معتبر محسوب می‌شوند، اما هزینه نسبتا معقولی برای تحصیل در آنها باید پرداخت شود و نسبت به تحصیل در آمریکا یا انگلستان مقرون به‌صرفه‌تر است. ضمن این که هر ساله دولت روسیه دانشجویان مستعد در سر تا سر جهان را شناسایی کرده و به آن‌ها بورسیه رایگان تحصیلی اعطا می‌کند. به همین دلیل اتباع ایرانی و بسیاری از دانشجویان سراسر جهان مایل به ادامه تحصیل در این کشور هستند؛ بنابراین بهتر است درباره مهاجرت تحصیلی به روسیه اطلاعات جامعی داشته باشیم تا بتوانیم با دید باز در این باره تصمیم گیری کنیم. در این مقاله به بررسی کامل شرایط زندگی در کشور روسیه، رتبه بندی دانشگاه‌های آن، نحوه اخذ ویزای تحصیلی روسیه و هزینه‌های آن می‌پردازیم.

فهرست مطالب

ویزای تحصیلی روسیه

روسیه پهناور‌ترین کشور دنیاست که در شمال اوراسیا یعنی آسیای شمالی و اروپای شرقی قرار دارد. پایتخت روسیه شهر مسکو است که در بخش اروپایی این کشور قرار داشته و بزرگترین شهر اروپاست. روسیه که به دلیل وسعت زیادش 9 ناحیه زمانی (time zone) دارد، انواع و اقسام جاذبه‌ها و فرهنگ‌ها را در دل خود جای داده؛ به همین دلیل برای زندگی تمامی آدم‌ها با هر نوع فرهنگ و مذهبی مناسب است.

این کشور طبق آخرین آمار در سال 2017 صد و چهل و پنج میلیون نفر جمعیت دارد و از این حیث نهمین کشور پرجمعیت دنیا محسوب می‌شود که بیشتر آنها در غرب این کشور (بخش اروپایی آن) زندگی می‌کنند. زبان رسمی این کشور زبان روسی بوده اما 27 زبان رسمی دیگر در جمهوری‌ها و مناطق این کشور وجود دارد. روسیه به لحاظ فرهنگ و ادبیات تاریخچه غنی و پرباری دارد و مهد نویسندگان بزرگی همچون تالستوی و داستایفسکی است. همچنین مسیحیت مذهب سنتی و رسمی این کشور است؛ با این حال ادیانی دیگر همچون اسلام، یهودیت و بودا گرایی نیز در این کشور رواج دارند. به لحاظ اقتصادی روسیه با تولید ناخالص داخلی 2118 میلیارد دلار هشتمین اقتصاد بزرگ جهان محسوب شده و واحد پول آن روبل است که با نماد “Rub” شناخته می‌شود.

چرا برای ادامه تحصیل روسیه را انتخاب کنیم؟

مطابق گزارشات سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) بیش از نیمی از جمعیت این کشور تحصیل کرده هستند که از این حیث، دارای بیشترین جمعیت تحصیل کرده در جهان است. علاوه بر این سالانه افراد زیادی هستند که برای تحصیل دانشگاه‌های روسیه را انتخاب می کنند. اما تحصیل در کالج‌های روسیه چه مزایایی دارد؟

1-تنوع حوزه‌های انتخابی برای ادامه تحصیل: با این که دانشکده‌های این کشور در حوزه‌های فیزیک، ریاضیات و علوم طبیعی بسیار قوی ظاهر شده‌اند اما دانشگاه‌های روسیه در سایر حوزه‌ها نیز می‌تواند انتخاب بسیار خوبی باشد. دانشگاه‌های روسیه با توجه به رتبه بندی‌شان قدرت خود را در آموزش علوم پایه همچون ریاضی، فیزیک، شیمی، زمین شناسی، پزشکی و پیرا پزشکی، شاخه‌های مختلف مهندسی و علوم انسانی اثبات نموده‌اند.

2-تنوع بالای دانشگاه‌ها و دوره‌های مطالعاتی در روسیه: یک تبعه خارجی می تواند از بین 205 رشته ارائه شده در 766 دانشگاه این کشور، رشته مورد نظر خود را انتخاب نماید. طیف این رشته‌ها از ریاضیات و علوم پایه تا حتی هنرهای نمایشی گسترده است. همچنین دانشگاه‌ها در 82 منطقه از این کشور پهناور از کالینینگراد تا ولادی وستوک قرار دارند. علاوه بر این امکان تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، تخصص، تحصیلات تکمیلی (دوره‌های پزشکی و افسری) و کارآموزی وجود دارد. همچنین دانشگاه‌های روسیه دوره‌های آمادگی (آموزش دوره‌های لیسانس، کارشناسی ارشد و دوره‌های تخصصی) کلاس‌های کوتاه مدت (ترم تابستانی، یک ترم، مدارس تابستانی) دوره‌های یادگیری زبان روسی، آموزش پیشرفت‌های حرفه‌ای و مهارتی را ارائه می‌دهد.

3-مقرون بصرفه بودن تحصیل در روسیه: با اینکه دانشگاه‌های برجسته روسیه از نظر امکانات اموزشی با دانشگاه‌های کشورهای غربی رقابت می‌کند اما هزینه تحصیل در آن‌ها بسیار ارزان‌تر از هم ردیفان غربی آن‌ها است.

بسته به نوع رشته مقدار شهریه پرداختی نیز متغیر است اما اگر بخواهیم یک دید کلی به هزینه‌ها داشته باشیم، طبق آمار هزینه تحصیل در سال 2018 در دوره کارشناسی از 89 روبل در سال آغاز می‌شد و حداکثر شهریه پرداختی در دانشگاه‌های معتبر پایتخت، به 531 روبل می‌رسید.

4-فرصت یادگیری زبان روسی: زبان روسی توسط 260 میلیون نفر در سراسر جهان در حال استفاده هست و از این جهت پنجمین زبان زنده دنیا محسوب می‌شود. این زبان توسط خود دانشگاه‌ها در دوره‌های مختلف شامل دوره‌های آموزشی، کلاس‌های تابستانی و یادگیری مجازی تدریس می‌شود. در دوره‌های آماده سازی (پادفک) دانشجویان بین الملل می‌توانند به صورت بلند مدت زبان روسی را فرا بگیرند و برای دانشجویانی که از طرف دولت روسیه، بورسیه تحصیلی دریافت کرده‌اند این امکان به صورت رایگان مهیا است.

5-دریافت مدرک دانشگاهی اروپایی علاوه بر مدرک دانشگاه محل تحصیل: طبق موافقت نامه‌هایی که بین دولت روسیه با بسیاری از کشورهای دنیا از جمله فنلاند، اسپانیا، فرانسه، کوبا، قبرس و…. در طی سالهای 2013 تا 2016 منعقد شد، مدرک‌های دریافتی از دانشگاه‌های این کشور در بسیاری از کشورهای دنیا مورد تایید است. علاوه بر این، دانشگاه‌های روسیه با دانشگاه‌های خارجی در حال اجرای برنامه‌های مشترک بوده و به دانشجویان خود مدرک دوگانه اعطا می‌کنند؛ یعنی دانشجویان با تحصیل در روسیه، علاوه بر دریافت یک مدرک روسی یک مدرک از دانشگاه‌های اروپایی نیز دریافت می‌کنند.

تجزیه و تحلیل دانشگاه‌های روسیه

هر ساله موسسات معتبر آماری دانشگاه‌های جهان را از نظر کیفیت و تعدادی پارامترهای مشخص مقایسه و آن‌ها را رتبه بندی می‌کنند. یکی از این موسسات رتبه‌بندی دانشگاهی، کیو اس Quacquarelli Symonds نام دارد که به اختصار QS نامیده می‌شود. بر اساس این رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان از چهار جنبه آموزشی، پژوهشی، میزان جذب فارغ التحصیلان در بازار کار و روابط بین المللی با یکدیگر مقایسه می‌شوند.

میزان تاثیر هر یک از فاکتورهای ارزیابی شهرت دانشگاه، جذب فارغ التحصیلان در بازار کار و نظر کارفرمایان، نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی، نسبت دانشجویان بین المللی به ملی، میزان استناد به ازای هر عضو هیئت علمی و نسبت تعداد اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجویان در رتبه بندی QS به ترتیب 40، 10، 5، 5، 20 و 20 درصد است. در ادامه به معرفی تعدادی از دانشگاه‌های روسیه که در سال 2021 رتبه بالایی را بر اساس رتبه بندی QS کسب نموده‌اند، می‌پردازیم.

دانشگاه لومونوسف مسکو

این دانشگاه دولتی که در سال  1755 به دست میخائیل واسیلویچ لومونوسف تاسیس شده است، سالانه حدود 4000 دانشجوی بین المللی را از سراسر جهان ثبت‌نام می‌کند. موسس این دانشگاه یکی از دانشمندان تاثیر گذار قرن هجدهم میلادی محسوب می‌شود که کشف جو سیاره ناهید و قانون پایستگی جرم در کارنامه علمی درخشان وی وجود دارند. دانشگاه لومونوسف که در پایتخت و روی تپه‌ای موسوم به “تپه گنجشکان” قرار دارد، یکی از زیباترین دانشگاه‌های دنیا محسوب می‌شود.

دانشگاه دولتی مسکو سه سال متوالی طبق سیستم رتبه بندی QS رتبه اول را از آن خود نموده است. رشته‌هایی که در این دانشگاه ارائه می‌شوند بسیار گسترده بوده و به طور کلی این دانشگاه دارای 380 دپارتمان، 39 دانشکده، 15 موسسه تحقیقاتی، 4 موزه و 6 پردیس دانشگاهی در روسیه و خارج از کشور است. کالج لومونوسف تاکنون توانسته 13 برنده جایزه نوبل، 6 برنده مدال فیلدز و 1 برنده جایزه تورینگ را به جهان تقدیم کند. بسیاری از مشاهیری که جهان به خود دیده است، روزگاری در این دانشگاه تحصیل می‌کرده‌اند. نویسندگانی همچون چخوف و تورگنیف، سیاستمدارانی مانند گورباچف و سوسلوف و دانشمندان کم نظیری مانند بوریس دمیدوویچ، ولادیمیر آرنولد و آندری کلموگوروف تعدادی از این مشاهیر هستند که از دانشگاه دولتی مسکو فارغ التحصیل شده‌اند. دانشگاه لومونوسف در سال 2021 رتبه 74  در رتبه بندی QS و رتبه 84 در رتبه بندی یوین رنک را از آن خود کرده و جزو دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت ایران است.

دانشگاه دولتی نووسیبیرسک

این دانشگاه در خارج از شهر نووسیبیرسک، سومین شهر پرجمعیت روسیه پس از مسکو و سن پترزبورگ، قرار دارد. دانشگاه دولتی نووسیبیرسک با 35 موسسه پژوهشی و پارک علم و فناوری بزرگترین مرکز علمی-آموزشی روسیه محسوب می‌شود. با وجود این که از عمر دانشگاه دولتی نووسیبیرسک کمتر از صد سال می‌گذرد اما شهرت آن به سرعت افزایش یافت و جایگاه دوم رتبه بندی EECA در سال 2018 را از آن خود کرد.  این دانشگاه طبق آخرین رتبه بندی اعلام شده در سال 2021 در جایگاه 228 جهانی رتبه بندی موسسه QS و رتبه سوم بهترین دانشگاه‌های روسیه قرار دارد و جزو دانشگاه‌های ممتاز مورد تایید وزارت علوم و بهداشت است.

در این دانشگاه امکان تحصیل در شاخه‌های مختلف از جمله پزشکی و ریاضیات برای دانشجویان وجود دارد. از دیگر امتیازات این دانشگاه، امکان تحصیل در 15 گرایش مختلف به زبان انگلیسی است. از معایب این دانشگاه می‌توان سردی زیاد هوای نووسیبیرسک را نام برد که باعث کاهش تقاضا برای این دانشگاه شده است.

دانشگاه دولتی سن پترزبورگ

این دانشگاه توسط پتر کبیر در سال 1724 تاسیس شده و از این حیث قدیمی‌ترین دانشگاه روسیه محسوب می‌شود. دانشگاه دولتی سن پترزبورگ از ابتدای فعالیت خود، روی تحقیقات بنیادی در علوم، مهندسی و علوم انسانی تمرکز زیادی دارد اما در زمینه آموزش و پژوهش رشته‌های علوم پزشکی نیز باز نمانده و توانسته بسیار موفق ظاهر شود.

دانشگاه سن پترزبورگ در حال حاضر 30000 دانشجو دارد که حدود 3000 نفر آنها دانشجویان بین الملل هستند. این تعداد دانشجوی خارجی هر ساله موفق به اخذ بورسیه تحصیلی دنشگاه سن پترزبورگ شده که تا کنون ایرانیان متعددی نیز در این لیست حضور داشته‌اند.

دانشگاه دولتی سن پترزبورگ در سال 2018 جایگاه چهارم رتبه بندی EECA و در سال 2021 رتبه 225 QS را کسب نموده است. علاوه بر این، از منظر رتبه بندی ARWU این دانشگاه شایسته دریافت رتبه‌ای بین 301 تا 400 است. همچنین این دانشگاه جزو دانشگاه‌های ممتاز مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت ایران است.

دانشگاه سن پترزبورگ بیش از 400 ساختمان دارد که 25 دانشکده را در خود جای داده است. این ساختمان‌ها و دانشکده‌ها در دو پردیس دانشگاه قرار گرفته اند که یکی از این پردیس‌ها در جزیره واسیلیفسکی و دیگری در پترهوف قرار دارد. از جمله چهره‌های مطرح و موفقی که در این کالج تحصیل کرده اند می‌توان به سیاستمدارانی همچون لنین، دالیا گریبائوسکایته، پوتین و مدودو، ایگور ستراوینسکی موسیقی دان و هفت برنده جایزه نوبل اشاره نمود.

دانشگاه تحقیقاتی تامسک

دانشگاه ملی تامسک (TSU) که در منطقه سیبری روسیه واقع شده است، یک دانشگاه تحقیقاتی دولتی است. این دانشگاه که در سال 1878 به دستور امپراطور الکساندر دوم ساخته شد، تنها موسسه آموزش عالی در سرزمین‌های اورال روسیه تا اقیانوس آرام محسوب می‌شد. زمانی که دانشگاه تامسک تاسیس شد، تنها 72 دانشجو در رشته پزشکی در آن مشغول به تحصیل بودند اما در طی این سال‌ها و با گسترش این موسسه آموزشی عالی، بیش از 23 هزار دانشجو در 23 دانشکده و 151 دپارتمان آن مشغول علم آموزی هستند که حدود 2 هزار نفر آنها را دانشجویان خارجی تشکیل می‌دهند.

در ادامه لیست کامل دانشگاه‌های روسیه که مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت کشورمان است را می‌آوریم:

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت ایران

ردیف نام دانشگاه توضیحات
1 A.I Evdokimov Moscow State University of Medicine and Dentistry فقط دندانپزشکی
2 Kazan Federal University
3 Lomonosow Moscow State University
4 Novosibirsk State University
5 Pavlov First Saint Petersburg State medical University
6 Pirogov Russian National Research Medical University (RNRMU)
7 RUDN University
8 Saint Petersburg State University
9 Tomsk State University

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم

ردیف نام دانشگاه درجه کیفی دانشگاه
1 Altai State University ممتاز
2 Bauman Moscow State Technical University ممتاز
3 Far Eastern Federal University (FEFU) ممتاز
4 Higher School of Economics (HSE) ممتاز
5 Kazan Federal University ممتاز
6 Lobachevsky State University ممتاز
7 Lomonosov Moscow State University (MSU) ممتاز
8 Moscow Institute of Physics and Technology (MIPT) ممتاز
9 Moscow State Institute of International Relations (MGIMO University) ممتاز
10 National Research Nuclear University MEPhI (Moscow Engineering Physics Institute) ممتاز
11 National Research Saratov State University ممتاز
12 National University of Science and Technology MISIS ممتاز
13 Novosibirsk State University ممتاز
14 Peoples’ Friendship University of Russia ممتاز
15 Peter the Great St. Petersburg Polytechnic University ممتاز
16 Saint Petersburg Mining University ممتاز
17 Saint Petersburg State University ممتاز
18 Saint Petersburg National Research University of Information Technologies, Mechanics and Optics (ITMO) ممتاز
19 Southern Federal University ممتاز
20 Tomsk Polytechnic University ممتاز
21 Tomsk State University ممتاز
22 Ural Federal University ممتاز
23 Financial University under the Government of the Russian Federation – (Moscow) خوب
24 Moscow Power Engineering Institute خوب
25 Moscow State Conservatory named after P.I. Tchaikovsky خوب
26 Moscow State Linguistic University خوب
27 National Research South Ural State University – (Chelyabinsk) خوب
28 Novosibirsk State Technical University خوب
29 Perm State University خوب
30 Plekhanov Russian University of Economics خوب
31 Russian State Agrarian University – MTAA, named after K.A. Timiryazev خوب
32 Russian State University for the Humanities – (Moscow) خوب
33 Saint Petersburg Electro Technical University “LETI” خوب
34 Saint Petersburg State Conservatory named after N.A.Rimsky-Korsakov خوب
35 Saint Petersburg State Institute of Technology (Technical University) خوب
36 Saint Petersburg State University of Architecture and Civil Engineering خوب
37 Samara National Research University (Samara University) خوب
38 Siberian Federal University خوب
39 Skolkovo Institute of Science & Technology خوب
40 The Russian Presidential Academy of National Economy and Public Administration خوب
41 Volgograd State Technical University خوب
42 Voronezh State University خوب
43 All-Russian State University of Cinematography named after S.A. Gerasimov -(Moscow) متوسط
44 Astrakhan State  University متوسط
45 Bashkir State Pedagogical University named after M.Akmulla متوسط
46 Bashkir State University – (Ufa) متوسط
47 Dagestan State University – (Makhachkala) متوسط
48 Don State Technical University – (Rostov-on-Don) متوسط
49 Gubkin Russian State University of oil and Gas – (Moscow) متوسط
50 Herzen State Pedagogical University of Russia – (Saint Petersburg) متوسط
51 Immanuel Kant Baltic Federal University – (Kaliningrad) متوسط
52 Kazan National Research Technological University متوسط
53 Kuban State Agrarian University – (Krasnodar) متوسط
54 Kuban State University – (Krasnodar) متوسط
55 Moscow Aviation Institute متوسط
56 Moscow Institute of Architecture – MARKHI (State Academy) متوسط
57 Moscow International Higher Business School “MIRBIS” متوسط
58 Moscow Polytechnic University – “MAMI” متوسط
59 Moscow State Forest University متوسط
60 Moscow State Industrial University متوسط
61 Moscow State Mining University متوسط
62 Moscow State Pedagogical University متوسط
63 Moscow State Technological University “Stankin” متوسط
64 Moscow State University of Civil engineering(MGSU) متوسط
65 Moscow State University of Design & Technology متوسط
66 Moscow State University of Economics, Statistics and Informatics (MESI) متوسط
67 Moscow State University of Food Production متوسط
68 Moscow State University of Railway Engineering – MIIT متوسط
69 Moscow Technical University of Communications and Informatics متوسط
70 National Research Belgorod State University – BelSu – (Belgorod) متوسط
71 National Research Irkutsk State Technical University متوسط
72 National Research Mordovia State University named after NP Ogareva متوسط
73 National Research University of Electronic Technology (MIET) متوسط
74 Nizhny Novgorod State Technical University – Alekseev متوسط
75 North Caucasian Federal University – (Stavropol) متوسط
76 North-Eastern Federal University named after M.K.Ammosov – (Yakutsk) متوسط
77 Northern (Arctic) Federal University named after M.V.Lomonosov – (Arkhangelsk) متوسط
78 Russian state Hydrometeorological University متوسط
79 Russian State Social University – (Moscow) متوسط
80 Russian Technological University (MIREA) متوسط
81 Russian University of Theatre Arts “GITIS” – (Moscow) متوسط
82 Saint Petersburg State Transport University متوسط
83 Saint Petersburg State University of Aerospace Instrumentation متوسط
84 Saint Petersburg State University of Culture & Arts متوسط
85 Saint Petersburg State University Graduate School of Management متوسط
86 Saint Petersburg University of Economics (UNECON) متوسط
87 Samara State Technical University متوسط
88 Saratov State Technical University named after Y.A.Gagarin متوسط
89 South West State University – (Kursk) متوسط
90 State Technical University – (Voronezh) متوسط
91 State University of Management – (Moscow) متوسط
92 Synergy University – (Moscow) متوسط
93 Tambov State Technical University متوسط
94 Tomsk State University of Control Systems and Radio Electronics متوسط
95 Ufa State Aviation Technical University متوسط

ساختار نظام آموزشی روسیه

نظام آموزشی روسیه از اصول بولونیا پیروی می‌کند و سطوح تحصیلاتی آن شامل کارشناسی، دوره تخصص، کارشناسی ارشد، تحصیلات تکمیلی، کارآموزی بالینی و…. می‌شود. در این کشور مقطع کارشناسی 4 سال، مقطع کارشناسی ارشد 2 سال و مقطع دکتری 3 تا 5 سال به طول می‌انجامد.

مقطع کارشناسی

در این مقطع همانند ایران، افرادی که تحصیلات معادل دوره متوسطه عمومی و یا دوره فنی- حرفه‌ای متوسطه را پشت سر گذاشته اند، می‌توانند برای تحصیل در دوره کارشناسی اقدام کنند. دوره کارشناسی یک دوره کامل آموزش عالی است که دانشجو در آن آموزش‌های عمومی پایه را فرا می‌گیرد. پس از اتمام این دوره دانشجو باید از پایان نامه خود دفاع کرده که در صورت موفقیت، به او مدرک لیسانس (BA، BSc) اعطا می‌شود.

دوره تخصصی

این دوره بر خلاف مقطع لیسانس به آموزش‌های عملی در صنعت بر اساس رشته انتخابی فرد می‌پردازد. در واقع افراد می‌توانند پس از پشت سر گذاشتن دوره متوسطه عمومی و یا دوره فنی-حرفه‌ای متوسطه در این دوره‌ ثبت نام نمایند. پس از اتمام دوره تخصص که حداقل 5 سال به طول می‌انجامد، از فرد آزمون گرفته می‌شود. در صورت قبولی در این آزمون و دفاع از پایان نامه مدرک تخصص به فرد اعطا می‌شود. در نهایت افرادی که دوره تخصص را پشت سر می‌گذارند می‌توانند یا در صنعت کار کنند و یا تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد و یا سایر دوره‌های تحصیلات تکمیلی ادامه دهند.

مقطع کارشناسی ارشد

دانشجویانی که دوره کارشناسی و یا دوره تخصص را پشت سر گذاشته‌اند، می‌توانند برای مقطع کارشناسی ارشد که 2 سال به طول می‌انجامد ثبت نام کنند. در این دوره به آموزش‌های تخصصی‌تر در زمینه انتخابی می‌پردازند. همچنین در طی این دوره دانشجو را برای کار تحقیقاتی آماده می‌کنند که در انتها پس از پایان دوره، با انجام کارهای تحقیقاتی و دفاع از پایان نامه مدرک کارشناسی ارشد به دانشجو اعطا می‌شود.

مقطع دکترا

در ادامه مقاطع تحصیلی به بالاترین سطح آموزش عالی می‌رسیم. دوره دکترا که آمیخته‌ای از تحصیل، تدریس، تجربه عملی و پژوهش است می‌تواند بسته به رشته انتخابی، سه تا پنج سال طول بکشد. در صورتی که تمام وقت به تحصیل بپردازید حداقل سه سال و در صورت تحصیل پاره وقت 4 سال زمان برای به پایان رساندن دوره دکترا الزامی است. دانشجویان دکتری باید در ابتدای دوره تحصیل یک حوزه پژوهشی و موضوع تحقیق برای پایان نامه خود انتخاب کنند که در پایان تحصیل از آن دفاع کنند.

دوره تحصیلات تکمیلی نظامی: این دوره که معادل یک دوره تحصیلات تکمیلی محسوب می‌شود، فقط مختص وزارت کشور و وزارت دفاع روسیه است.

دوره رزیدنت پزشکی

دانشجویانی که دارای مدرک تحصیلی داروسازی و یا بعضی رشته‌های پزشکی هستند می‌توانند در مرحله نهایی تحصیل خود در دوره رزیدنتی پزشکی ثبت نام کنند. این دوره 2 ساله به دانشجویان اصول اولیه علوم پزشکی را آموخته و فرصتی برای کسب تجربه عملی در موسسات پزشکی را برای آنان فراهم می‌کند. در انتهای دوره برای سنجش دانشجویان یک آزمون تخصصی سه مرحله‌ای برگزار می شود. در صورتی که فرد این آزمون را با موفقیت پشت سر بگذارد، به او مدرک رزیدنتی پزشکی و تخصص اعطا می‌شود که به واسطه آن می‌تواند در موسسات پزشکی مشغول به کار شود.

دوره دستیاری: این مقطع از تحصیل که فقط در گروه‌های هنر دیده می‌شود، به آموزش پرسنل مجرب می‌پردازد. دانشجویانی که دارای مدرک تخصص یا کارشناسی ارشد در رشته‌های هنر هستند می‌توانند در دوره دستیاری شرکت کنند. برنامه درسی این دوره تحت نظارت یک مربی و رئیس یک دپارتمان دانشگاهی قرار داشته و تا دو سال به طول می‌انجامد. در نهایت به فارغ التحصیلان دوره دستیاری مدرکی با شرایط خاص اعطا می‌شود که به آنها حق آموزش یا انجام فعالیت‌های هنری را اعطا می‌کند.

هر شهروند روسی تنها می‌تواند یک بار از آموزش عالی رایگان استفاده کنند و برای ادامه تحصیل در مقاطع بعدی باید شهریه پرداخت کنند. دانشجویان خارجی نیز در صورتی که بخواهند در هر یک از مقاطع کارشناسی، تخصص و یا کارشناسی ارشد به تحصیل بپردازند، باید در فرایند پذیرش دانشگاه مورد نظر خود قبول شده و سپس در یک دانشگاه غیر انتفاعی و یا دولتی تحصیل کنند.

شرایط تحصیل در مدارس و دبیرستان‌های بین المللی روسیه

تاکنون به بررسی کالج‌ها و موسسات آموزشی عالی روسیه پرداختیم. ممکن است شما متقاضی تحصیل در مقاطع پیش از دانشگاه در این کشور باشید. در ادامه به بررسی تعدادی از این مدارس و شرایط تحصیل در آنها می‌پردازیم. مدارس بین الملل روسیه به دلیل کیفیت آموزشی بالا و دارا بودن امکانات آموزشی مشتاقان بسیاری دارد. سیستم آموزشی این مدارس به دو بخش ابتدایی و متوسطه تقسیم می‌شود. دوره ابتدایی از پایه اول تا چهارم و دوره متوسطه از پایه پنجم تا دوازدهم را در بر می‌گیرد. هر سال تحصیلی در این مدارس چهار ترم است. برای تحصیل در این مدارس باید علاوه بر پرداخت شهریه در آزمون ورودی و مصاحبه حضوری نیز موفق شد. میزان شهریه این مدارس بین المللی بسته به مدرسه متغیر است اما از 5 تا 10 دلار متفاوت است.

دسته بندی مدارس بین المللی روسیه

این مدارس که هر یک به زبان خاصی در آن تدریس می‌شود، به آموزش گروه سنی خاصی از کودکان و نوجوانان پرداخته و هر کدام گزینه‌های منحصربه‌فردی دارند.

-مدرسه بین المللی فرانسه: همان طور که از نامش پیداست دروس در این مدرسه به زبان فارسی ارائه می‌شود. این مدرسه به آموزش بچه‌ها از سنین 3 تا 18 سال می‌پردازد.

-مدرسه SAAS: در این موسسه آموزش‌ به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، روسی، آلمانی و اسپانیایی برای سنین 6 تا 17 ساله صورت می‌گیرد.

-مدرسه بین المللی مسکو: در این مدرسه دروس بر اساس برنامه تحصیلی انگلیسی ارائه می‌شوند. کودکان از سنین 2 تا 18 سال قابلیت آموزش دیدن در مدرسه بین المللی مسکو را دارند.

-مدرسه بین المللی بریتانیا: به افراد از سنین 3 تا 17 سال در این موسسه آموزش داده می‌شود. ضمنا در مدرسه بین المللی بریتانیا دروس بر اساس برنامه تحصیلی روسی و انگلیسی ارائه می‌شوند.

در تمامی این مدارس بین المللی دانش آموزان علاوه‌بر برخورداری از خوابگاه‌های مجهز از امنیت اجتماعی و آرامش بالایی نیز برخوردارند. ضمنا دانش آموزان می‌توانند در کنار یکدیگر علاوه‌بر یادگیری زبان انگلیسی، زبان دیگری را نیز فرا بگیرند.

شرایط اخذ پذیرش تحصیلی از دانشگاه‌های روسیه

برای گرفتن پذیرش در دانشگاه‌های مختلف شرایط و مدارک متفاوتی مورد نیاز است اما به صورت کلی برای هر دانشجوی خارجی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه های روسیه را دارد، ارائه 5 مدرک الزامی است. اولین مدرک، فرم درخواست پذیرش است که در وبسایت دانشگاه مورد نظر شما وجود دارد. مدرک ضروری دیگر، پاسپورت متقاضی است؛ علاوه بر این شما باید ریز نمرات و مدرک تحصیلی مقطع قبلی خود را که به زبان روسی ترجمه شده است، در اختیار دانشگاه قرار دهید. همچنین دو مدرک پزشکی را برای اخذ پذیرش باید به دانشگاه خود ارائه دهید؛ یکی گواهی سلامت پزشکی و دیگری گواهی سلامت مبنی بر عدم ابتلا به ایدز.

علاوه بر پنج مدرک ضروری که در بالا گفته شد و در بین تمامی دانشگاه‌ها مشترک است، ارائه مدرک زبان بسته به نوع دانشگاهتان نیز الزامی است. در صورتی که قصد تحصیل در دانشگاه‌های انگلیسی زبان را دارید، باید مدرک آیلتس خود با حداقل نمره 6.5 و یا مدرک تافل با حداقل نمره 80 را ارائه دهید اما اگر آموزش‌های دانشگاه مورد نظر شما به زبان روسی بود ارائه مدرک زبان روسی الزامی است.

چه زمانی باید درخواست پذیرش خود را ارسال کنیم؟

دانشجویان خارجی در صورتی که تمایل به گرفتن پذیرش برای دوره‌های مقدماتی را داشته باشند باید حداکثر تا 15 نوامبر درخواست خود را ارسال کنند. در صورتی که تعداد دانشجویان متقاضی به حد نصاب برسد، آموزش‌ها از ماه سپتامبر آغاز می‌شود.

در صورتی که می‌خواهید برای دوره‌های اصلی اقدام به گرفتن پذیرش نمایید تا قبل از ماه مارس باید اقدام کنید؛ زیرا پذیرش دانشگاه برای این دوره‌ها در ماه‌های مارس، آگوست و ژانویه است. همچنین شروع کلاس‌های دوره‌های اصلی از اول ماه سپتامبر است.

چگونه می‌توان بورسیه رایگان تحصیلی از دانشگاه‌های روسیه دریافت کرد؟

همان طور که می‌دانید بسیاری از کشورهای پیشرفته برای اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان خارجی، آن‌ها را از میان دانشجویان با مدارج علمی بالا و بیشتر برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری انتخاب می‌کنند. دانشگاه‌های بی‌نظیر روسیه نیز از این امر مستثنی نیستند. برای اخذ بورسیه تحصیلی فرد باید مدارک ذیل را به دانشگاه ارائه دهد:

  • مدرک کارشناسی و یا کارشناسی ارشد از دانشگاه‌های معتبر
  • ایلتس 5 و 6
  • نامه معرفی استاد مشاور که تز دکتری دانشجو را بر عهده دارد.
  • مقاله‌های بین المللی که در پذیرش بورسیه تحصیلی تاثیر زیادی دارند.
  • دانشگاه‌های مسکو نیازی به هیچ گونه مدرک زبان از قبیل ایلتس، تافل، C.A.E، T.C.F و GMAT ندارند و این یکی از دلایل تقاضای بالا برای گرفتن پذیرش این دانشگاه‌ها است.

چه مراحلی را باید برای گرفتن بورسیه تحصیلی پشت سر گذاشت؟

از آنجایی که کیفیت آموزشی دانشگاه‌های روسیه با دانشگاه‌های برتر آمریکا و اروپا برابری می‌کند و علاوه بر این، هزینه تحصیل و زندگی در این کشور سردسیر پایین است تقاضا برای تحصیل در دانشگاه‌های کشور روسیه بسیار بالاست. همچنین بسیاری از دانشگاه‌های این کشور مورد تایید وزارت علوم و بهداشت ایران است.

برای این که از تحصیل رایگان در این کشور برخوردار شوید، باید ابتدا فرم درخواست تحصیل رایگان را تکمیل نموده و سپس آن را به همراه رزومه تحصیلی خود و دلیل انتخاب تحصیل رایگان ارائه دهید. فردی که دارای مدارج علمی باشد (فرد نخبه) و بتواند مدارک علمی و مستندات تحصیلی در این باره ارائه کند، راه پذیرش برای تحصیل رایگان را به راحتی طی می‌کند.

در مرحله بعد شما باید در آزمونی شرکت کنید که به صورت منطقه‌ای و محلی برگزار می‌شود. قبولی در این آزمون چندان راحت نیست اما اگر بتوانید حد نصاب نمره لازم را به دست بیاورید می‌توانید درخواست تحصیل رایگان را برای 6 دانشگاه مشخص شده روسیه ارسال نمایید. در صورتی که درخواست شما توسط این شش دانشگاه رد شد، می‌توانید درخواست خود را به دانشگاه‌های دیگر که توسط دولت روسیه برای تحصیل رایگان تعیین شده اند ارسال نمایید. در نهایت دانشگاه صحت ادعاهای دانشجو مبنی بر برخورداری از مدارج بالای علمی را با آزمون‌ها و مصاحبه‌های علمی را مورد ارزیابی قرار داده و نتیجه درخواست را به متقاضی اعلام می‌کند.

نکته بسیار مهمی که در مورد تحصیل رایگان در روسیه وجود دارد این است که امکان تحصیل رایگان در مقطع کارشناسی وجود ندارد و از این فرصت می‌توانید در مقاطع ارشد و دکتری استفاده نمایید. یک دانشجوی کارشناسی علاوه بر این که هزینه تحصیل وی به صورت کامل از طرف دولت روسیه تامین می‌شود و کمک هزینه زندگی نیز دریافت می‌کند، مجوز 10 ساعت کار پاره وقت در هفته را دارد که دیگر هیچ نگرانی از بابت تامین هزینه‌های زندگی را برای وی به جا نمی‌گذارد. درباره دانشجوی کارشناسی ارشد نیز هزینه‌ها به همین ترتیب از طرف دولت تامین می‌شود با این تفاوت که دانشجوی مقطع فوق لیسانس مجوز 20 ساعت کار پاره وقت در هفته دارد.

شرایط دانشجوی دکتری کمی نسبت به مقاطع لیسانس و فوق لیسانس متفاوت است. دانشجوی دکتری علاوه بر مجوز 30 ساعت کار پاره وقتی که در هفته دارد، هزینه تحصیل و زندگی وی به صورت کامل توسط دولت تامین می‌شود اما پذیرش برای این مقطع کمی سخت‌تر از مقاطع دیگر است. متقاضی دوره دکتری باید علاوه بر مدارکی که در بالا گفته شد، باید مدرک ایلتس، توصیه نامه از اساتید دانشگاه و مقاله‌های منتشر شده خود در ژورنال‌های معتبر را نیز ارائه دهد.

شرایط کار دانشجویی در روسیه

گفتیم که دانشجویان می‌توانند ساعات مشخصی به کارهای پاره وقت بپردازند که البته این کارها نیز از قوانین خاص خود برخوردارند. دانشجویان تنها می‌توانند کارهایی را انجام دهند که در برگه مجوز آنها ذکر شده است. این برگه مجوز فقط یک سال آن هم در صورتی که دانشجو مشغول تحصیل باشد، اعتبار داشته و باید هر سال تمدید شود. پس از این که شخص دوره تحصیلی خود را به پایان می‌رساند یا در صورت انصراف وی از تحصیل،  این مجوز نیز لغو شده و فاقد اعتبار است.

به ساعات کاری دانشجویان مقاطع مختلف در بالا اشاره کردیم. علاوه‌بر این دانشجویان رشته پزشکی و دندانپزشکی نیز مجاز به 10 ساعت کار دانشجویی در هفته هستند.

اما برای این‌که بتوانیم مجوز کار دانشجویی را دریافت کنیم باید چه مدارکی ارائه دهیم؟

شما باید پاسپورت، کارت مهاجرت، فرم تکمیل شده درخواست مجوز کار دانشجویی، گواهی عدم اعتیاد، گواهی سلامت مبنی بر عدم ابتلا به HIV و بیماری‌های مسری و گواهی دانشگاه خود مبنی بر ثبت‌نام دانشجو در دوره‌های تمام وقت را برای دریافت این مجوز فراهم کنید. ضمنا برای دریافت این مجوز باید 3500 روبل نیز پرداخت کنید و رسید آن را به همراه سایر مدارک به نهادهای مختلف و اداره مهاجرت ارائه دهید! دریافت این مجوز سختی‌های بسیاری دارد و علاوه بر محدودیت‌های ساعات کاری و مدارک گوناگونی که برای دریافت آن باید ارائه شود، دانشجو باید به زبان روسی تسلط کامل داشته و از طریق شرکت در آزمون زبان روسی این امر را اثبات کند.

کارهای دانشجویی که شما می‌توانید پس از اخذ مجوز انجام دهید شامل موارد زیر هستند:

  • مدیریت پروژه
  • برنامه نویسی کامپیوتری
  • تدریس زبان انگلیسی
  • مشاغل مربوط به معماری و بازرگانی
  • طراحی گرافیک
  • هتلداری و تور لیدر

انجام کارهای دانشجویی علاوه بر کمک به استقلال اقتصادی و درآمد بیشتر، به شما کمک می‌کند تا با مردم بیشتر در تعامل بوده و با فرهنگ و آداب و رسوم آنها بیشتر آشنا شوید. این موضوع باعث می‌شود تا درصورت اقامت دائم پس از اتمام تحصیل سازگاری بیشتری با مردم و جامعه داشته و ضمنا تجربه عملی خوبی برای آینده شغلی خود کسب کنید.

در صورتی که بدون داشتن مجوز کار دانشجویی شروع به فعالیت اقتصادی نمایید، ملزم به پرداخت جریمه نقدی از 2000 تا 5000 روبل خواهید شد. همچنین علاوه بر پرداخت این مبلغ، دانشجو از کشور روسیه دیپورت خواهد شد. این مجازات‌ها در شهرهای بزرگتری همچون مسکو و سن پترزبورگ شدیدتر خواهند بود.

البته این شرایط تا سال 2020 برقرار بود اما از آن سال به بعد بسیاری از این قوانین سخت‌گیرانه که بعضا دست و پای دانشجو را برای داشتن فعالیت اقتصادی می‌بایست حذف شده و خود ویزای دانشجویی به نوعی مجوز کار دانشجویی محسوب می‌شود؛ اما از آنجا که شرایط همواره تغییر می‌کند ما به صورت کامل شرایط اخذ مجوز کار دانشجویی را توضیح دادیم تا در صورت بازگشت به روال قبلی، آگاهی کامل داشته باشید.

مراحل اخذ ویزای تحصیلی روسیه

اولین مدرکی که لازم است تا با آن بتوانید اقدام به گرفتن ویزای تحصیلی کنید، دعوتنامه از دانشگاه مورد نظرتان است. پس از این که همانند مراحل گفته شده در بالا اقدام به گرفتن پذیرش  از دانشگاه مورد نظرتان نمودید و دعوتنامه به دست‌تان رسید، می‌توانید برای دریافت ویزای دانشجویی به سفارت روسیه مراجعه نمایید. البته قبل از آن باید به سایت سفارت روسیه مراجعه کرده و فرم مربوطه را پرینت گرفته و بر اساس اطلاعات شخصی خود آن را کامل کنید. در نهایت فرم مربوطه را امضا نموده و با خود به همراه سایر مدارکی که در ادامه اشاره می‌کنیم، برای درخواست ویزای تحصیلی به سفارت ببرید. پس از پر کردن فرم درخواست ویزای تحصیلی روسیه، از طرف سفارت یک ایمیل رمزنگاری شده برایتان ارسال می‌شود که این نشان می‌دهد فرم درخواست شما به دستشان رسیده است. اما چه مدارکی برای تحویل به سفارت لازم است؟

  • اصل پاسپورت بین المللی و کپی از صفحه اول (پاسپورت هنگام ارائه باید حداقل 18 ماه اعتبار داشته باشد)
  • عکس 3.5*4.5: توجه داشته باشید که در عکس مورد نظر عینک به صورت نداشته باشید و یا اگر هم عینک داشتید، نور در عینک انعکاس نداشته باشد و چشمان‌تان کاملا مشخص باشد.
  • فرم درخواست ویزای تحصیلی روسیه
  • اصل دعوت نامه رسمی دانشگاه مورد نظر
  • اگر زیر 18 سال هستید علاوه بر مدارک فوق، باید تصویر برگه رضایت نامه والدین که با مهر دفتر اسناد رسمی به تایید رسیده است را نیز آپلود کنید.
  • سپس باید برای انتخاب محل صدور ویزا نزدیک‌ترین مکان را انتخاب کنید. برای این کار باید شهر مورد نظر را همراه با پیشوند “ILS” انتخاب نمایید.

ساعت کاری و نشانی کنسولگری روسیه در تهران

  • توجه داشته باشید سفارت روسیه در تهران روزهای چهارشنبه، جمعه و شنبه تعطیل است.
  • ساعت کاری کنسولگری سفارت روسیه در روزهای گفته شده از ساعت 10 الی 13 بوده و درخواست ویزا در سفارت روسیه فقط تا ساعت 12:30 ظهر پذیرفته می‌شود.
  • آدرس سفارت: تهران-خیابان نوفل لوشاتو
  • شماره تماس: 66701161-66701652

کنسولگری اصفهان

  • آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ پایین، خیابان مسجد سفره‌چی، خیابان تلفنخانه، پلاک 11
  • شماره تماس: 2222060 031
  • ساعات کاری: یکشنبه تا پنجشنبه از 8 صبح تا 1 ظهر و 2 ظهر تا 5 بعد از ظهر

کنسولگری رشت

  • آدرس: رشت، پاسداران، پلاک 82
  • شماره تماس: 3236430 021
  • ساعات کاری: یکشنبه تا پنجشنبه از 8 صبح تا 1 ظهر و 3 ظهر تا 6 بعد از ظهر

هزینه و مدت زمان صدور ویزا

هزینه صدور ویزای تحصیلی روسیه در حالت عادی 135 دلار آمریکا و در حالت فوری 173 دلار آمریکا است. از زمانی که مدارک خود را به سفارت تحویل می‌دهید تا زمان صدور ویزا، از 3 (در صورت اقدام فوری) تا 7 (ویزای تحصیلی عادی) روز طول می‌کشد.

مدت اعتبار ویزای تحصیلی

اولین دوره‌ای که ویزای تحصیلی صادر می‌شود تنها به مدت سه ماه اعتبار دارد و پس از آن برای تمدید ویزا باید به اداره مهاجرت مراجعه کنید و مدارک خود را برای درخواست تمدید ویزای تحصیلی ارائه دهید. در صورت تایید مدارک شما مجددا ویزا تمدید می‌شود؛ اما این بار به مدت یک سال. این کار را باید تا پایان دوره تحصیل‌تان هر سال قبل از اتمام اعتبار ویزای‌تان انجام دهید.

پادفک چیست؟

با وجود این که رشته‌های متعددی در دانشگاه‌های روسیه به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند اما همچنان در بسیاری از دانشگاه‌های این کشور تدریس به زبان روسی صورت می‌گیرد؛ ضمن این که در رشته‌های پزشکی تحصیل فقط به زبان روسی مورد تایید ایران است. به همین دلیل هر دانشجوی خارجی باید دوره پیش نیاز و مهمی برای آماده شدن به ورود به دانشگاه را بگذراند. این دوره که به پادفک معروف است، علاوه بر آموزش زبان روسی دانشجویان را با فرهنگ و آداب مردم این کشور را نیز آشنا می‌کند. علاوه بر این بسته به رشته انتخابی دانشجو، تعدادی از دروس پایه و اصطلاحات تخصصی مربوط به دروس نیز در این دوره تدریس می‌شود. به طور مثال در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی دروس شیمی و زیست و در رشته‌های غیر پزشکی دروسی مانند ریاضی و فیزیک، دروس پایه رشته هنر و ….. تدریس می‌شوند. طول مدت این دوره بسته به رشته و دانشگاه بین 6 الی 10 ماه متغیر است. ضمنا تنها شرکت در دوره پادفک کفایت نمی‌کند و شما باید پس از گذراندن این دوره در آزمون آن حدنصاب نمره را کسب نمایید تا بتوانید تحصیل‌تان را ادامه دهید.

غیر از مقطع کارشناسی، در سایر مقاطع امکان تحصیل به زبان انگلیسی هم وجود دارد و ممکن است شما از گذراندن این دوره سر باز بزنید؛ اما توجه داشته باشید پس از تحصیلات تکمیلی اگر بخواهید در روسیه اقامت دائم داشته باشید و یا مشغول به کار شوید، قطعا به یادگیری این زبان نیاز دارید. ضمنا تحصیل به زبان روسی برای شما هزینه کمتری خواهد داشت. هزینه دوره‌های پادفک بسته به دانشگاه ارائه دهنده و طول مدت دوره آموزشی متغیر بوده ولی معمولا هزینه‌ها بین 2500 تا 3500 دلار است. هزینه دوره پادفک در برخی دانشگاه‌ها به شرح زیر است:

ردیف نام دانشگاه هزینه پادفک
1 دانشگاه فدرال کازان 2100 دلار
2 دانشگاه پاوولوف 2700  دلار
3 دانشگاه سن پترزبورگ 3700 دلار
4 دانشگاه نووسیبیرسک 2500-4000 دلار

همچنین هزینه پادفک برای دانشجویانی که از بورسیه رایگان تحصیلی استفاده می‌کنند رایگان است اما اگر موفق به کسب نمره قبولی در آزمون انتهایی آن نشوند باید هزینه را پرداخت و مجددا دوره را بگذرانند. ضمنا ثبت نام دوره پادفک از ماه آوریل (نیمه‌های فروردین) شروع شده و تا اوایل مرداد (ژوئیه) ادامه دارد. کلاس‌های این دوره نیز هر ساله از ابتدای سپتامبر و یا ابتدای ماه فوریه آغاز می‌شود.

سخن نهایی

یکی از عواملی که در تصمیم مهاجرت ما به کشوری دیگر تاثیر می‌گذارد، میزان نرخ مهاجرت ساکنان همان کشور است. روسیه با اینکه نرخ مهاجرت بالایی دارد اما به واسطه کیفیت آموزشی هم تراز با کشورهای اروپایی، هزینه مناسب و آسانی رفت و آمد نسبت به کشورهای اروپایی به یکی از گزینه‌های عالی برای مهاجرت تحصیلی تبدیل شده است. ما در این مقاله به طور مفصل درباره شرایط لازم برای مهاجرت تحصیلی به این کشور سردسیر توضیح دادیم. امیدواریم بهترین انتخاب را داشته باشید!