آلمان کشوری در اروپای مرکزی و غربی است که مرکز صنعتی و اقتصادی اروپا را ایجاد کرده است. پایتخت آلمان برلین است و زبان رسمی ساکنان آن آلمانی است. شهرهای هامبورگ، فرانکفورت و مونیخ از مهم ترین شهرهای آلمان هستند. این کشور پرجمعیت اروپایی در کنار اتریش، هلند، فرانسه، دانمارک و سوئیس قرار دارد. مهمترین صنعت در آلمان صنعت خودروسازی است و شرکت های معروفی در این کشور فعالیت می کنند. نرخ بیکاری در آلمان بسیار کم است و با افزایش سن جمعیت آلمان، کمبود شدید نیروی کار ماهر و جوان در این کشور توسعه یافته وجود دارد. یکی از راه های مهاجرت به آلمان روش تحصیلی می باشد که برای متقاضیان خارجی مقاطع مختلف موجود می باشد. فرد متقاضی تحصیل در آلمان می تواند پس از اتمام تحصیلات خود برای ورود به بازار کار این کشور اقدام کند و در صورتی که 5 سال کار کرده و درآمد داشته باشد و مالیات نیز پرداخت کرده باشد، اقامت دائم و ارزشمندی دریافت کند.

امنیت اجتماعی بالا، سطح مراقبت های پزشکی عالی در کنار سیستم آموزشی رایگان و نیاز آن به نیروی کار متخصص، توجه بسیاری از افراد را به مهاجرت به آلمان جلب کرده است و در سال های اخیر افراد زیادی از کشورهای مختلف، انواع ویزای کار آلمان، تحصیل در آلمان و سرمایه گذاری در آلمان و… را دریافت میکنند. به لطف سطح علمی بالا و دانشگاه های دولتی رایگان، تحصیل در دانشگاه های آلمان هدف بسیاری از متقاضیان خارجی است. علاوه بر این عوامل مانند تنوع رشته های ارائه شده، همکاری دانشگاه ها با شرکت های مختلف و آمادگی برای ورود به بازار کار، تحصیل در دانشگاه های آلمان ایده آل به نظر می رسد. دانشجویان خارجی که در این کشور تحصیل می کنند به دلیل بازار کار خوب شانس بالایی برای یافتن شغل و اخذ اقامت آلمان خواهند داشت. همه این عوامل باعث شده تا بسیاری از افراد برای ارتقای سطح علمی خود آلمان را انتخاب کنند و سپس وارد بازار کار اروپا شوند.

تحصیل در آلمان

فهرست مطالب

تحصیل در دانشگاه های آلمان

تحصیل در دانشگاه های آلمان در سه مقطع لیسانس، فوق لیسانس و دکترا امکان پذیر است. متقاضیان تحصیل در دانشگاه های آلمان می توانند از طریق سه دسته دانشگاه، موسسات تحقیقات کاربردی و کالج های هنر و فیلم و موسیقی اقدام کنند. در آلمان مانند اکثر کشورهای جهان دو نوع دانشگاه دولتی و خصوصی وجود دارد که البته اکثر دانشگاه های آلمان دولتی هستند. هزینه تحصیل در دانشگاه های آلمان متناسب با نوع آن است و هزینه تحصیل در دانشگاه های دولتی بسیار کمتر از دانشگاه های خصوصی است. بسیاری از دانشگاه های فنی و حرفه ای خصوصی توسط دولت به رسمیت شناخته شده اند. البته دانشگاه های فنی و حرفه ای شهریه نسبتا بالایی دارند و به همین دلیل است که بسیاری از دانشجویان تمایل به تحصیل در دانشگاه های فدرال دارند.

سنوات و ترم های تحصیلی در آلمان شامل دو ترم است:

ترم زمستانی از 1 اکتبر تا 31 مارس (شروع رسمی کلاس ها از اواسط اکتبر تا اواسط فوریه، یعنی چهار ماه).

ترم تابستانی از 1 آوریل تا 30 سپتامبر (شروع رسمی کلاس ها از اواسط آوریل تا اواسط ژوئیه، یعنی سه ماه).

تعطیلات ترم در ماه های آگوست، سپتامبر و مارس برای دوره های کارآموزی، کلاس های خصوصی و امتحانات است. پذیرش در اکثر مناطق فقط در ترم زمستان امکان پذیر است. در نتیجه جلسات مشاوره قبل از ترم زمستانی بیشتر از ابتدای ترم تابستان برگزار می شود.

تحصیل در کالج های آلمان

دوره کالج که به عنوان Studienkollegs نیز شناخته می شود، برای آن دسته از متقاضیان خارجی ایجاد شده است که نمی توانند مستقیماً وارد دانشگاه های آلمان شوند. در واقع متقاضیان خارجی با توجه به مدرک تحصیلی خود مجبور به تحصیل در این دوره کالج هستند تا بتوانند در مقطع لیسانس در آلمان واجد شرایط شوند. برای مثال فارغ التحصیلی ایرانی ها 12 سال طول می کشد در حالی که در آلمان 13 سال طول می کشد، بنابراین متقاضیان ایرانی برای تحصیل در دانشگاه های آلمان باید یک سال کالج را بگذرانند. در آلمان دو نوع کالج دولتی و خصوصی برای متقاضیان وجود دارد و هزینه تحصیل در کالج های دولتی برای متقاضیان رایگان است. برای تحصیل در کالج هایی که به زبان آلمانی تدریس می کنند، متقاضیان باید مدرک زبان آلمانی حداقل B1 ارائه دهند و برای دوره هایی که به زبان انگلیسی تدریس می شود، آیلتس 6 یا 6.5 الزامی است. متقاضیان با شرکت در دوره های کالج علاوه بر ارتقای سطح زبان خود، تعدادی دروس پایه لازم برای تحصیل در رشته مورد نظر را می گذرانند.

تدریس در مدارس آلمان

دولت مرکزی آلمان در سیستم آموزشی مدارس این کشور دخالت چندانی ندارد و هر سرزمین مستقلاً در این مورد تصمیم می گیرد. بنابراین نحوه تدریس در مدارس مناطق مختلف آلمان متفاوت است. علاوه بر آموزش ریاضیات، جغرافیا، علوم، تاریخ و زبان، مدارس آلمان با هم همکاری می کنند تا به دانش آموزان فرصتی برای یادگیری مهارت های عملی و فنی بدهند. کلاس‌ها در مدارس دولتی آلمان معمولاً به زبان آلمانی برگزار می‌شود، بنابراین مهاجرانی که کودکان خردسال دارند معمولاً می‌خواهند فرزندان خود را در این مدارس ثبت‌نام کنند تا بتوانند زبان محلی را یاد بگیرند. البته در آلمان مدارس دو زبانه و خصوصی وجود دارد که بسیاری از کودکان مهاجر در آن تحصیل می کنند. با توجه به شهریه ای بودن مدارس بین المللی، والدین معمولا مدارس دو زبانه دولتی را انتخاب می کنند که شهریه دریافت نمی کنند. در این مدارس علاوه بر زبان آلمانی، دروس به زبان مادری آنها نیز تدریس می شود. تحصیل در مدارس دولتی رایگان و اجباری است. و در 16 ایالت مختلف این کشور تلاش شده است تا سیستم آموزشی نسبتاً باکیفیتی ارائه شود. در تحقیقی در سال 2015، آلمان در رشته های ریاضی و تجربی رتبه شانزدهم و در علوم انسانی رتبه یازدهم را کسب کرد. دانش آموزان در هر مرحله از تحصیل به دقت مورد آزمایش و ارزیابی قرار می گیرند تا حداقل نمره لازم را کسب کنند، در غیر این صورت باید دوره را تکرار کنند. سیستم آموزشی مدارس آلمان به دو قسمت آموزش ابتدایی و متوسطه تقسیم می شود و شرایط یادگیری در آلمان در هر یک از این مدارس متفاوت است.

تحصیلات ابتدایی :

سن اولیه مدرسه 6 سال است و تا 18 سالگی ادامه دارد. دوره اولیه از 6 تا 10 سال است، اما در برخی مدارس به جای 4 سال، 6 سال طول می کشد.

تحصیلات متوسطه :

نظام متوسطه بسته به هدف از ادامه تحصیل به دسته های زیر تقسیم می شود.

Gymnasium

دانشجویانی که قصد دارند برای تحصیلات عالی یا دانشگاه آماده شوند معمولاً با دقت بیشتری تحصیل می کنند. دانش آموزان 10 تا 18 ساله در اینجا تحصیل می کنند وقتی 11 ساله شدند، یک دوره مقدماتی به آنها داده می شود که یک سطح دو ساله آمادگی برای امتحانات نهایی است. (Abitur یا Abi) دانشجویان واجد شرایط می توانند پس از فارغ التحصیلی وارد دانشگاه شوند یا دروس خاصی را در سطوح بالاتر انتخاب کنند. (Leistungskurs)

Realschule

آموزش Realschule رایج ترین شکل آموزش متوسطه در آلمان است. آنها یک محیط بسیار آکادمیک با طیف گسترده ای از موضوعات از جمله یک یا دو زبان خارجی را ارائه می دهند. موضوعات و سطوح مهارت دانش آموزان را برای مشاغل سطح متوسط ​​در تجارت و صنعت آماده می کنند. دیپلم Realschulabschluss ارائه می شود که به دانش آموزان اجازه می دهد دوره ها را تکمیل کنند، مدارک فنی و حرفه ای را کسب کنند، آموزش های تجاری را کامل کنند یا برای آموزش پزشکی آماده شوند. دانش آموزان Realschule تحصیلات خود را در سن 15 یا 16 سالگی کامل می کنند. تحصیلات متوسطه معمولاً بین سنین 10 تا 15 سالگی به دست می آید، اما همانطور که قبلاً ذکر شد، آنها ممکن است تا سن 18 سالگی تحصیل کنند.

Hauptschule

این یک دوره آموزشی حرفه ای برای دانش آموزان 10 تا 15 یا 16 ساله است. این دوره برای دانشجویانی است که در نهایت وارد یک حرفه یا کارآموزی می شوند و آرزوی کار در بخش های صنعتی را دارند.

Gesamtschule و مدارس یکپارچه

مدارس یکپارچه یا Gesamtschule نتیجه تمایل قانونگذاران آموزش و پرورش برای ایجاد سیستم مدرسه ای است که نه تنها فراگیرتر است، بلکه بیش از یک نوع جریان آموزشی را ارائه می دهد. در برخی ایالت ها، مدارس برنامه های درسی Hauptschule و Realschule را با هم ترکیب می کنند یا دانش آموزان را بر اساس توانایی توزیع می کنند. هر سه گزینه تحصیلی برای آنها باز است.

چندین نوع مختلف از موسسات آموزش عالی در آلمان وجود دارد شامل :

  • دانشگاه های دولتی یا Universitäten
  • دانشگاه های علمی کاربردی یا Fachhochschule
  • کالج های فنی یا technische Hochschule / technische Universitäten
  • کالج های آموزشی یا Pädagogische Hochschulen
  • موسسات ارائه دهنده مطالعات دوگانه یا Berufsakademie
  • نهادهای نیروهای مسلح فدرال
  • کالج های الهیات یا Theologische Hochschule

اولین مقطع دانشگاهی در آلمان مقطع کارشناسی است که دانشجویان می توانند در 6-8 ترم تحصیلی آن را به پایان برسانند. پس از دریافت این مدرک، دانشجویان می توانند کار حرفه ای خود را شروع کنند یا وارد مقطع کارشناسی ارشد شوند. برای اخذ مدرک لیسانس در آلمان، به مدرک دیپلم دبیرستان (Hochschulzugangsberechtigung) یا معادل آن در کشور خود مانند A Level نیاز دارید. اغلب انتظار می رود که دانشجویان خارجی قبل از ورود، امتحان ورودی را بگذرانند، به خصوص اگر در کشوری زندگی می کنید که مدرک تحصیلی شما توسط یک دانشگاه آلمانی به رسمیت شناخته نشده است. برخی از دوره ها برای همه دانش آموزان نیاز به آزمون ورودی دارد. دانشجویان احتمالی معمولاً باید شش ماه تا یک سال قبل از شروع ترمی که دوره در آن شروع می شود، روند درخواست را آغاز کنند. همچنین ممکن است از شما خواسته شود که منابع دانشگاهی و بیانیه شخصی ارائه دهید. اگر این دوره به زبان آلمانی تدریس می شود، ممکن است نیاز به اثبات دانش خود در زبان آلمانی نیز داشته باشید. برای این کار می توانید در دوره های آمادگی و دوره های زبان آلمانی در آلمان شرکت کرده و سپس وارد مسیر مورد نظر شوید. البته در نظر داشته باشید که یکی از شرایط لازم برای این کار داشتن مدرک زبان آلمانی حداقل A2 یا B1 هست و برای رشته پزشکی معدل 20 دیپلم لازم است. با توجه به دوره ای که متقاضی آن هستید، تسلط به زبان آلمانی یا انگلیسی نیز مهم است و می توانید با ارائه مدارک معتبر بین المللی، مهارت زبان خود را ثابت کنید.

دوره های کارشناسی آلمان

دانشگاه های این کشور طیف گسترده ای از دوره های کارشناسی آلمان  را ارائه می دهند و تقریباً هر رشته مورد نظر را می توان در دانشگاه ها تحصیل کرد. از محبوب ترین این رشته ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

  • علوم مهندسی
  • انفورماتیک
  • زیست شناسی
  • اقتصاد
  • علم محیط زیست

شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان پس از اتمام دوره لیسانس انجام می شود که بسته به توانایی های علمی فرد حدود 2 سال طول خواهد کشید. تعداد زیادی از دوره های کارشناسی ارشد در آلمان به زبان انگلیسی ارائه می شود، اما هنوز 70 درصد از دانشگاه هایی که می توانید در آلمان مدرک کارشناسی ارشد بگیرید دولتی هستند. آلمان یکی از کشورهایی است که دارای بیشترین تعداد دانشگاه در سطح جهانی است و تحصیل در دانشگاه های دولتی این کشور تقریبا رایگان است و شهریه دانشگاه کمتر از 200 یورو در هر ترم است. همه این عوامل انگیزه بسیاری از افراد را برای درخواست تحصیل در مقطع دکترا در آلمان ایجاد کرده است.

معمولا برای درخواست پذیرش باید رشته مورد نظر خود را در دانشگاه مورد نظر خود بیابید و از طریق سایت دانشگاه برای پذیرش در آلمان اقدام کنید. مهلت درخواست برای هر دانشگاه متفاوت است که در وب سایت آنها مشخص شده است. توصیه می شود برای افزایش شانس پذیرش، برای چندین دانشگاه اقدام کنید. دانشگاه ها اغلب برای بررسی درخواست شما هزینه ای دریافت می کنند که معمولاً کمتر از 50 یورو است. مهم ترین مدرکی که باید در حین تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان ارائه دهید مدرک لیسانس شماست که باید در آلمان معتبر باشد. سایر مدارک بسته به دانشگاه انتخابی متفاوت است. برخی از دانشگاه ها نیز ممکن است ریز نمرات مدرک شما را بخواهند یا ترتیب مصاحبه یا آزمون ورودی را بدهند. اگر قصد تحصیل در دانشگاه های دولتی را دارید، باید دوره کارشناسی را در دانشگاه های دولتی ایران بگذرانید یا دوره پایه را در آلمان بگذرانید و واجد شرایط کنکور باشید. معدل مورد نیاز برای پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان 15 است، اما برخی از دانشگاه های آلمان معدل 13 را نیز می پذیرند.

نوع دانشگاه های آلمان

دانشگاه های تحقیقاتی: مشغول به کار علمی و پژوهشی.

دانشگاه های فنی: تربیت متخصصان در زمینه فنی و مهندسی.

دانشگاه های علمی کاربردی: بر موضوعات عملی مانند مهندسی، بازرگانی یا علوم اجتماعی تمرکز می کنند و اغلب با سازمان های تجاری یا حرفه ای همکاری می کنند.

کالج‌های هنر، فیلم و موسیقی: آموزش‌های عملی تخصصی در زمینه‌های خلاق ارائه می‌دهند و دانشجویان باید واجد شرایط ورود باشند.

آلمان به داشتن موسسات تحقیقاتی مختلفی که پروژه های تحقیقاتی مهمی را انجام می دهند و اغلب با همکاری دانشگاه ها، مشاغل و صنایع کار می کنند، شناخته شده است.

تحصیل در آلمان برای مقطع دکترا

دوره دکترا در آلمان معمولا 3 تا 4 سال به طول می انجامد. دانشجویان برای ثبت نام ابتدا باید استاد راهنما مناسب بیابند و نظر استادی را برای راهنمایی پایان نامه دکتری خود به صورت مکاتبه ای کسب کنند. مهمترین شرط لازم برای پذیرش در مقطع دکتری مدرک کارشناسی ارشد معتبر در آلمان است. ارائه مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی از دیگر شرایط پذیرش در مقطع دکتری می باشد. تحصیل در مقطع دکترا در آلمان رایگان است و نیازی به پرداخت شهریه ندارید.

شرایط پذیرش تحصیل در آلمان در مقطع دکتری به شرح زیر است:

برای اخذ مدرک دکترا در آلمان، عموماً باید حداقل هشت ترم تحصیلات آکادمیک را قبل از اخذ مدرک دکترا بگذرانید و مدرک نهایی شما معادل مدرک کارشناسی ارشد آلمانی است. هیئت منصفه تحصیلات عالی قبلی شما نیز باید توسط یک دانشگاه آلمانی به رسمیت شناخته شود. برخی از دانشجویان بین المللی با استعداد در صورتی که واجد شرایط تحصیل در مقطع دکتری با مدرک لیسانس باشند، باید در آزمون ورودی شرکت کنند. بسته به نوع برنامه انتخابی باید الزامات زبان را برآورده کنید. برای این کار باید آیلتس یا تافل انگلیسی DSH یا تست DAF را قبول کنید. درخواستی از استاد راهنما دکتری ارسال کنید و قصد خود را برای ادامه تحصیل اعلام کنید. مدارک دانشگاهی معتبر قبلی خود را ارسال کنید. حق تحصیل در این مرحله باید توسط رئیس دانشگاه آلمان تایید شود. مراجعین شما باید حداقل دو استاد داشته باشند که با شما کار کرده باشند. پس از تکمیل این موارد، کمیته دکتری واجد شرایط بودن شما را تایید می کند. برخی از موسسات نیاز به مصاحبه دارند. در برخی موارد این مصاحبه توسط معلم مورد نظر شما انجام می شود. برای دانشجویان بین المللی، این مصاحبه را می توان از طریق اسکایپ انجام داد.

مدارک مورد نیاز جهت اخذ پذیرش تحصیلی در آلمان

متقاضیان تحصیل در آلمان باید مدارک و شرایط لازم را داشته باشند. هر گونه نقص در مدارک ممکن است مانع از تحصیل متقاضی در آلمان شود، بنابراین متقاضی باید در جمع آوری مدارک مورد نیاز بسیار دقت کند. توجه داشته باشید که مدارک مورد نیاز هر دانشگاه ممکن است با متقاضیان متفاوت باشد، پس حتما قبل از اقدام به سایت دانشگاه مورد نظر مراجعه کنید.

مدارک مورد نیاز برای اخذ پذیرش تحصیلی در آلمان به شرح زیر است:

  • ارائه مدارک تحصیلی قبلی تایید شده در آلمان
  • ارائه مدارک هویتی
  • ارائه پاسپورت معتبر
  • ارائه مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی بسته به نیاز دانشگاه و منطقه
  • ارسال نامه پذیرش از دانشگاه یا موسسه آموزشی در آلمان
  • ارائه حمایت مالی در طول مدت تحصیل
  • ارائه بیمه دانشجویی
  • دو عکس
  • نامه تاییدیه از طرف استاد راهنما در مقطع دکتری در آلمان
  • دو توصیه نامه

اخذ پذیرش تحصیلی در آلمان با تصمیم گیری یکباره امکان پذیر نیست و باید برنامه ریزی شود. ابتدا باید زبان تحصیل در آلمان را انتخاب کرده و سپس اقدام به تحصیل و تکمیل مدرک خود به زبان انگلیسی یا آلمانی نمایید. در مرحله بعد باید در یکی از مراکز آموزشی یا دانشگاه های آلمان ثبت نام کنید. پس از پذیرش، باید از سفارت آلمان وقت بگیرید و برای ویزای تحصیلی اقدام کنید. پس از دریافت ویزای تحصیلی آلمان می توانید به این کشور مهاجرت کرده و به جستجوی محل اقامت بپردازید زیرا ممکن است دانشگاه مورد نظر خوابگاهی برای دانشجویان خارجی نداشته باشد. پس از این مرحله باید قبل از استفاده از محل دانشگاه و شروع کلاس ها ثبت نام را تکمیل کنید.